"จดหมายเหตุ ลาลูแบร์" ฉบับนี้ มองซิเออร์ เดอ ลาลูแบร์ เอกอัครราชทูต ฝรั่งเศส ประพันธ์ขึ้นในราวปี พ.ศ.2231 ลาลูแบร์ ได้พรรณาถึงกรุงศรีอยุธยาไว้อย่างกว้างขวาง มีข้อความเป็นประโยชน์ชัดเจน ทั้งด้านเศรษฐกิจ การกินอยู่ การเเต่งงาน ขนบธรรมเนียมประเพณีต่างๆ ตลอดจนเรื่องราวทั่วๆ ไปไม่เฉพาะเเต่เท่านี้ ลาลูแบร์ยังวิจารณ์ไปถึงการเมืองการปกครองในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ไว้มากมายหลายเรื่องจะผิดถูกอย่างไร เป็นเรื่องของนักประวัติศาสตร์ที่จะใช้วิจารณญานใคร่ครวญไตร่ตรองตามกำลังปัญญาของตน