สิบสองปันนา หรือ สิบสองพันนา หมายถึงอาณาจักรที่เกิดขึ้นจากการรวมพื้นที่นาของชาวไทลื้อหลายๆ หมู่บ้าน เมืองรวมได้ ๑ พันนา ก็ตั้งเป็น ๑ หัวเมือง รวมทั้งสิ้น ๑๒ หัวเมือง ซึ่งแม่น้ำโขงไหลผ่านเป็นเส้นเลือดหล่อเลี้ยงวิถีวัฒนธรรม