หนังสือเล่มนี้ เป็นเอกสารตำราหลักสำหรับใช้ประกอบการเรียนการสอนวิชา “การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมท้องถิ่น (Local Natural Resource and Environment Management)” ของหลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรบัณฑิต สาขาการปกครองท้องถิ่น ซึ่งเป็นโครงการความร่วมมือทางวิชาการระหว่างกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นกับสถาบันการศึกษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตของประชาชน
และการพัฒนาท้องถิ่น รวมถึงการพัฒนาประเทศ และเป็นบ่อเกิดของภูมิปัญญาท้องถิ่น
ดังนั้น จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้ปฏิบัติงานในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กลุ่มชุมชนในท้องถิ่น และผู้เกี่ยวข้องจะต้องมีความรู้ความเข้าใจในทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเพื่อนำมาประยุกต์ใช้กับภูมิปัญญาท้องถิ่น เทคโนโลยี และการจัดการเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่สังคมและเศรษฐกิจของประเทศสูงสุดสาระสำคัญของหนังสือเล่มนี้ประกอบด้วย ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติ ระบบนิเวศและนิเวศวิทยา ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ สถานการณ์สิ่งแวดล้อมต่างๆ การจัดการและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การประเมินสถานภาพและประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม รวมถึงการสำรวจและวิเคราะห์ทรัพยากรธรรมชาติ